Prøve i skriftleg framstilling
Delprøven i skriftleg framstilling er ein digital prøve som måler skriftlege kommunikative ferdigheiter på norsk på nivå A1, A2, B1 og B2.
Sist oppdatert : 23. april 2024Kva måler prøven?
Prøven måler generelle skriftlege kommunikative ferdigheiter på norsk. Dette inneber at prøven testar kandidaten si evne til å bruke det norske språket til å løyse gitte oppgåver på ein forståeleg og hensiktsmessig måte.
Sidan det er snakk om generelle kommunikative ferdigheiter, handlar oppgåvene i prøven om tema som er kjende for alle vaksne med ein viss kjennskap til norsk språk.
Kandidatane blir også vurderte etter språklege kriterium:
- tekstoppbygging
- rettskriving og teiknsetjing
- ordforråd
- grammatikk
Ingen av oppgåvene på norskprøven måler sjangerkunnskap eller kunnskap om tema.
Om prøvenivåa
Prøven gir kandidatane resultat i form av rammeverksnivå, altså A1, A2, B1 eller B2. A1 er det lågaste nivået, og B2 er det høgaste. Les meir om rammeverksnivåa på nettstad for prøvekandidatar.
Kandidaten må anten melde seg opp til skriveprøven på nivå A1–A2, A2–B1 eller B1–B2. Det er ikkje mogleg å bli vurdert til eit høgare nivå enn nivåa den valde prøven måler på.
Viss ein til dømes har meldt seg opp til A1-A2-prøven, er altså A2 det høgaste nivået ein kan få på prøven. Men ein kan bli vurdert til eit lågare nivå enn nivåa prøven måler på, altså er det mogleg å til dømes få A2 på B1-B2-prøven.
Det er likevel viktig at kandidatane melder seg opp til eit prøvenivå som passar for dei, i og med at dei elles lett kan misforstå dei vanskelegaste oppgåvene, eller i for stor grad prøve seg på strukturar dei ikkje meistrar, slik at prøvesvara deira blir vanskelege for sensor å forstå.
Oppgåvetypar i prøven
- Oppgåve 1: skrive ei melding
- Oppgåve 2: beskrive eit bilete (ca. 50-80 ord)
- Oppgåve 3: fortelje om eit kjent tema (ca. 80 ord eller meir)
- Oppgåve 1: beskrive eit bilete (ca. 80-100 ord)
- Oppgåve 2: fortelje om eit kjent tema (ca. 80 - 200 ord)
- Oppgåve 3: skrive ein e-post der ein grunngir eit synspunkt (ca. 80 ord eller meir)
- Oppgåve 1: skrive ein e-post der ein grunngir eit synspunkt (ca. 80 ord eller meir)
- Oppgåve 2: argumentere for eit synspunkt (val mellom to oppgåver, ca. 250-350 ord)
Nokre oppgåvetypar går igjen på to prøvenivå. «Beskrive eit bilete» og «Fortelje om eit kjent tema» finn vi i både A1-A2-prøven og A2-B1-prøven, medan vi finn e-postoppgåva i både A2-B1-prøven og B1-B2-prøven. Dette sikrar ein samanheng i kva som blir testa på A2- og B1-nivå på tvers av dei ulike prøvenivåa.
Beskriving av dei ulike oppgåveformata
Kandidaten skal skrive ei kort melding, f.eks. ein sms. Oppgåva er den same i kvar prøveavvikling. Formuleringa finn du i oversikta over eksempeloppgåver.
Kandidaten får sjå eit bilete med fleire ulike personar og element, og skal beskrive biletet og kva personane på biletet gjer.
Kandidaten skal skrive ein tekst og fortelje om eit kjent tema. Tema i denne oppgåva er daglegdagse tema som for eksempel familie, skole og arbeid. For å bli vurdert til A2, bør kandidaten skrive minst 80 ord på denne oppgåva, og det må vere ein viss samanheng i teksten.
Kandidaten får presentert ein tenkt situasjon eller problemstilling, og skal uttrykkje synspunkt rundt dette i ein e-post til nokon med ansvar for situasjonen. For å bli vurdert til B1 må kandidaten også grunngi synspunktet, og teksten bør vere på minst 80 ord eller meir. I likskap med dei andre oppgåvetypane, måler ikkje denne oppgåva sjangerkunnskap. Det som er viktig er at kandidatane viser at dei kan skrive ein tekst som svarer på oppgåva og som fungerer i den gitte samanhengen. Innleiande og avsluttande standardformuleringar er unødvendige, og blir ikkje lagt vekt på i vurderinga.
Kandidaten får presentert ei problemstilling, og skal skrive om sitt syn på saka og argumentere for det. Det er ikkje eit krav om å presentere motargument mot eige synspunkt, men ein blir heller ikkje trekt for å inkludere dette i svaret sitt. Vi tilrår likevel kandidatane å berre argumentere for eige synspunkt fordi det kan vere vanskelegare å strukturere teksten viss ein tar med motargument.
Ordgrenser
Talet ord som er oppgitt i oppgåveteksten, er berre meint som ei rettleiing for kandidaten, for at sensorane skal få nok vurderingsgrunnlag og for at kandidatane ikkje skal bruke for mykje tid på ei oppgåve. Sensorane les alltid heile kandidatteksten før dei gjer ei vurdering, og kandidatane blir ikkje straffa for å skrive fleire ord enn det som er oppgitt.
Idiomatiske uttrykk
Mange kandidatar på B1–B2-prøven bruker idiomatiske uttrykk dei ikkje meistrar i svara sine, og det verkar som om mange kandidatar trur at det er viktig å ha med idiomatiske uttrykk for å kunne få B2 som resultat. Sensorane legg ikkje vekt på førekomst av slike uttrykk når dei vurderer tekstane. Det å bruke idiomatiske uttrykk ein ikkje meistrar, kan i ein del tilfelle verke negativt inn på vurderinga på lik linje med andre vokabularfeil.
Eksempeloppgåver
Eksempel på oppgåvesvar
Det kan vere nyttig for både lærarar og deltakarar å sjå døme på oppgåvesvar på dei ulike nivåa, med grunngivingar for vurderingane som er gitte. Det er ulike oppgåvesvar i bokmålversjonen og nynorskversjonen.
Vurdering
Sensur av skriveprøven
Sensur av delprøven i skriftleg framstilling blir gjennomført av eit sensorkorps som består av sensorar frå heile landet. Sensorane er høgt kvalifiserte lærarar med mykje erfaring frå undervisning og vurdering i norsk som andrespråk for vaksne. Korpset blir administrert av HK-dir, og når det er behov for å rekruttere nye sensorar, blir stillingane offentleg utlyste.
Sensorane får tilgang til kandidatsvar gjennom eit digitalt sensorverktøy, der dei sender inn individuelle, uavhengige vurderingar. Kvart kandidatsvar blir vurdert av to sensorar, og av ein tredje sensor ved ueinigheit mellom dei to første. Sensorane får ingen opplysningar om kandidatane sin identitet eller tidlegare resultat.
Vurderingsskjema
Kandidatsvara blir vurderte ut frå klart definerte vurderingskriterium, som er baserte på nivåa i Det felles europeiske rammeverket for språk. Minst ein gong i året blir det arrangert samlingar for alle sensorane, for å sørge for størst mogleg einigheit om tolkinga av desse kriteria. Kvart år blir det dessutan gjort grundige statistiske analysar av sensorane sitt arbeid, og sensorkorpset møter språktestorganisasjonen ALTE sine strenge krav til resultat på desse analysane.
Det finst eitt vurderingsskjema for kvart av prøvenivåa, altså eitt for A1–A2, eitt for A2–B1 og eitt for B1–B2.
Skjemaa blir brukte ved sensur av skriveprøven, men dei er òg til hjelp for lærarar og deltakarar når dei skal vurdere kva for prøve deltakaren skal gå opp til.
Eigenvurdering
Skjemaa under kan vere nyttige for kandidatar for å finne ut kva for eit prøvenivå dei bør melde seg opp til (A1-A2, A2-B1 eller B1-B2). ) I lenkene under finn du eigenvurderingsskjema for skriftleg prøve.
Klage
Klage på resultat
På skriveprøven kan kandidatane klage på resultatet viss dei ikkje har fått det høgaste nivået den aktuelle prøven måler på. Klagefristen er tre veker etter at prøvebeviset skal vere mottatt.
Klagebehandlinga kan føre til at vurderinga blir ståande, eller at ho blir endra til eit dårlegare eller eit betre resultat. Avgjerda er endeleg. Klagesensuren er klar fire til seks veker etter at kandidaten har klaga.
Klagesensur
Ved klagebehandling blir vurderinga gjort omtrent på same måte som i den første sensuren. Prøven blir fordelt automatisk til to heilt nye sensorar. Klagesensorane får sjå kva for eit resultat dei to første sensorane har gitt. Ved ueinigheit mellom klagesensorane blir prøven også her vurdert av ein tredje, heilt ny klagesensor. Så viss ein blir ståande på for eksempel B1 etter å ha klaga, er det totalt fire sensorar som er einige om at prøven er på B1.
Fusk
Fusk på norskprøven kan anten bli oppdaga på prøvestaden under eller etter avviklinga, eller i sensuren av delprøven i skriftleg framstilling.
På delprøven i skriftleg framstilling blir kandidaten sitt arbeid loggført. Dette er ein av metodane HK-dir bruker for å avsløre fusk i etterkant av sjølve avviklinga. I loggen blir nokre former for bruk av ulovlege hjelpemiddel tydeleg. I tillegg melder sensorane frå når dei mistenkjer fusk, og i slike tilfelle kan plagiat bli avslørt, også når kandidatane har pugga teksten og ikkje har brukt ulovlege hjelpemiddel. Når kandidatar bruker tekst andre har skrive, i svaret dei leverer, blir det uansett rekna som fusk.
HK-dir informerer kandidatane om dette både i forkant av avviklinga, og i sjølve prøven, men det er viktig at lærarar og prøveleiarar også informerer kandidatane om dette. Ikkje alle kandidatar har forståing for at innøvd plagiat blir rekna som fusk, så her speler lærarane ei viktig rolle.